Gömülü Sistemler (Embedded Systems) Nedir?

Bir çoğumuz,elimizdeki cihazların içerisinde bir bilgisayar olduğunun farkında bile değiliz.Bilgisayar diyorum çünkü bu cihazlar aslında içlerinde bir yazılım taşırlar ve bu yazılım sayesinde programlandıkları şekilde işlevlerini sürdürürler.

Elektronik sistemlerin temeline indiğimizde, dijital elektronik öncesindeki dönemlerde analog elektroniğin hem zor hemde büyük boyutlarda olduğunu görebiliyoruz.Analog elektronik devrinde bir sistemin çalışması için bir sürü hesap kitap edilerek devreler tasarlanırken bu hantal sistemler programlanabilir entegrelerin keşfedilmesi ile daha basit şekilde kontrolü ve tasarımı sağlanabilmeye başlanmıştır.

Önceleri elektronik devrelerin yapacağı işlemlere göre devre tasarımları yapılırken, günümüz teknolojisinde artık sistem kurulduktan sonra yazılımsal kontrol sağlanabilmektedir.Bu durum ise, bizlere daha fazla zaman ve kolaylıklar sağlamaktadır.

Analog devreler ile tasarlanan devreler, artık daha küçük maliyetle ve daha küçük tasarımlarla kontrolü sağlanabilmektedir.Yani daha açık konuşmak gerekirse şuanda teknoljik aletlerin ucuz, küçük ve daha işlevsel olmalarının tek sebebi gömülü sistemlerdir.

Sanıyorum yukarıdaki resim, gömülü sistemlerin gelişmesinin ardından cihazlarında daha işlevsel ve daha hantallıktan uzak tasarımlara sahip olmasını açıklığa kavuşturur niteliktedir.Bu örnekler daha da genişletilebilir durumdadır.

Gömülü Sistemler Akıllı Sistem Mi?

Bir kısım insanlar, gömülü sistemleri akıllı sistemler olarakta anlatmaya çalışsa da aslında akıllılıktan ne anlam çıkardığımıza bağlı bu durum.Bir şeyin veya bir sistemin akıllı olması demek karşılaştığı problemlere karşın geçmişteki olumlu ya da olumsuz davranışlardan sonuçlar çıkararak kararlar alması ve problemden sıyrılması demektir.

Günümüzde ise, bir kavram karmaşası yaşanmakta bu akıllı sistem kavramında.Bir çok sistem üreticisi genellikle akıllı ev otomasyonu isimli bir çok tasarımlar kurdular ve evleri uzaktan kontrol ederek akıllı ev ismini taktılar.Ancak bu sistemlerin akıllı olduğu düşüncesinde asla değilim çünkü eğer bir sistemi biz kontrol ediyorsak ve sistem geçmişteki tecrübelerini göz önüne alarak yeni ve kendine öz davranışlar sergilemiyorsa o sisteme akıllı bir sistem yapısı demek sanıyorum anlamsız olacaktır.

Bu sebepten ötürü gömülü sistemlere de akıllı sistemler demek yanlış olacağı kanısındayım.Çünkü gömülü sistemlerin en büyük özellikleri arasında genellikle bir donanımın ömrünün sonuna kadar sadece bir işi yapması için tasarlanması ve o şekilde kodlanması durumudur.Dışardan farklı bilgiler alıp davranış sergileme durumu yoktur.

Bu durumu bir örnek ile açacak olursak eğer, bir gömülü sistem örneği olan dijital bir tansiyon aletinden yola çıkalım.Tansiyon aletinin görevi, bizim kan basıncımızı çeşitli sensörler ile ölçerek tansiyon durumumuzu görmemizi sağlayan bir cihazdır.Gömülü bir sistem olduğu için bu tansiyon aleti ömrü boyunca sadece tansiyon ölçmek için kullanılacağı için içerisindeki mikrokontrolör bu işlemi gerçekleştirmesi için programlanmıştır.Yani tansiyon ölçek işleminden başka herhangi bir işlem yapmayacağı için sistem bu şekilde tasarlanmıştır.

Ancak bu sisteme bir akıllı sistem diyemeyiz.Çünkü akıllı bir sistem olması için aşağıdaki maddeleri veya daha fazlasını yerine getirmesi gerek.

1. Günlük tansiyon ölçülmesi gereken zamanda bizlere hatırlatma yapması.
2. Ölçülen tansiyon bilgilerini bellekte tutarak önceki zamanlarla karşılaştırması.
3. Karşılaştırma sonrasında bir düzensizlik varsa doktorumuzdan randevu sorgularayak bizim yerimize en doğru zamanda randevu alması.
4. Randevu alınacak günde kişinin herhangi bir sebepten gidememe durumu oluştuğunda randevuyu 1 saat öncesinde iptal etmesi;

gibi bir sürü örnek verilebilir.Dikkat ettiyseniz akıllı bir tansiyon aletinin bazı yapması gerekenlerin aslında bir bilim kurgu filminden fırlamış şekilde absürd gibi görünen işlemler yapması gerektiğidir.Hal durum böyle olunca bu ve buna benzer sistemlere akıllı sistemler demek akıllı olan birşeye saygısızlık etmek olur.

Bu sebepten ötürü gömülü sistemlerin akıllı sistemler olmadığını sanıyorum en azından şimdilik.Yani bir sistemin akıllı olabilmesi için anlık olan tüm problemleri geçmişteki deneyimlerle karşılaştırıp sonrasında yeni ve mantıkçıl çözümlere ulaştırması gerekir.Ömrü boyunca tek bir işlemi yapması için programlanan sistemlere akıllı sistemler demek yanlış ve gereksizdir.

İsmail KÖLE

                                                                                                                                                                            05.03.16