Dünya yetmedi uzayı da kirlettik!

Son 60 yılda neredeyse 1000 katlık bir artış gösteren uzay kirliliği geleceğimizi tehdit eden ciddi bir sorun haline gelmiş durumda.

Uzay kirliliği konusuna yakından baktığımız zaman yaklaşık olarak 50-60 yıldır var olan fakat buna rağmen ciddi boyutlara ulaşmış bir konudur. Uzay kirliliğinin temel sebebi uzaya farklı amaçlarla gönderilen çeşitli araçlarının geri dönüşü olmaması ve uzay boşluğunda meteorlara veya birbirlerine çarparak infilak edip daha küçük parçalara ayrılarak çevreye yayılmasıdır. Uzay kirliliğinin şimdilik insanların günlük yaşamlarına  doğrudan bir etkisi yoktur ve bu sebeple genellikle göz ardı edilen veya gerekli önemin verilmediği bir konudur. Birçok insanın varlığından bile haberdar olmadığı ve her geçen gün büyüyen  uzay kirliliği ileriki yıllarda önlem alınmazsa ciddi sorunlar oluşturacak gibi görünüyor.

Günümüzde Elon Musk gibi Marsa gitmeyi veya uzayda yolculuk yapmayı amaçlayan insanlar var eğer Elon Musk bu girişiminde başarılı olacak olursa uzay kirliliği dikkat edilmesi gereken en önemli konulardan birisi olacaktır aksi halde yüksek hızlarda hareket eden ve 150-200 kişi taşıyan bu araçların küçücük bir vida parçasına çarpması bile bir felaketle sonuçlanabilir. Uzay kirliliğinin  bir kısmı döküntü halinde dünyaya düşse bile bu kirliliğinin oluşum hızı yok oluş hızından daha yüksek. Döküntüler Dünya’nın çevresinde iki bölgede yoğunlaşıyor. Birinci bölge Dünya’dan 36.000 km uzaktaki bölgedir. Bu bölgenin özelliği, buradaki uyduların periyotlarının 24 saat olmasıdır. Bir başka deyişle, bu yörüngedeki bir uydu, batıdan doğuya hareket ettiği için, sürekli dünyanın aynı bölgesi üzerinde yer alır (tıpkı Türksat1B ve Türksat1C gibi). Bu yörüngede 150’si roket üst aşaması olmak üzere 700 büyük cisim saptanmış ve kataloglanmıştır. Uzay kirliliğini önlemek için bu gün yapılan bir şey maalesef ki yok bu konuda dünya ülkelerinin anlaşmaya vardığı bir noktada yok .

Günümüzde ki çalışmalar şimdilik uzay kirliliğini detaylıca anlayıp, takip edip uzay kirliliğinin artış hızının önünü kesmek adına. Ayrıca yapılması gereken bir diğer hamle ise şu anda var olan uzay kirliliğini ortadan kaldırmak yani basit bir  ‘’ temizlik’’. Bu iş için değişik öneriler var. Bunlardan birine göre, temizlik iki koldan yapılmalı. Birinci kolda, uzay mekikleri ile yada geliştirilecek benzer bir araçla, yörüngedeki büyük parçalar toplanıp Dünya’ya getirilecek. Geriye kalan milyonlarca küçük cisimde geliştirilecek bir “uzay süpürgesi” yle toplanacak. Bir başka öneri de tüm hurdaları Dünya yörüngesinde belirli bir bölgede, bir “uzay aracı mezarlığı” nda toplamak. Ama tüm bunlar şimdilik düşünce aşamasında olan projeler.  Uzay kirliliği ile ilgili yapılması gerekenleri genel olarak ele aldığımızda 4 temel aşama görebiliyoruz ; uzay kirliliğini anlayıp bilinçlenmek,kirliliğin büyüme hızını yavaşlatmak , kirliliği engellemek/durdurmak  ve ardından uzay çöplerini toplamak. Bu kirliliğin ne duruma geleceğini ilerleyen zamanlarda hep birlikte göreceğiz.

                                                                                                                                                                                                                Çağrı Keskin