Lİ-Fİ : Yeni Nesil Wİ-Fİ

Wi-Fi günümüzde hepinizin en iyi bildiği kablosuz haberleşme teknolojisidir. Ancak yeni teknolojiler artık Wi-Fi’ın tahtına oturacak gibi görünüyor. 1985 yılında ABD federal komisyonunun kullanmaya başlamasıyla hayata gözlerini açan Wi-Fi 30 yaşını devirdi. Eskiden veri aktarımında tatminkar değerlere ulaşabilen Wi-Fi teknolojisi artık pek de istenilen değerlere ulaşamıyor. Bu nedenle yeni bir kablosuz veri aktarımı teknolojisi arayışına giren bilim insanları, görünen ışık ile bu işin en hızlı şekilde yapılabileceğini iddia ettiler.

Herald Haas bundan birkaç yıl önce katıldığı TED Talks’ta Li-Fi ile ilgili şunları söylemişti. “ Aslında bizim teknolojimizin Wi-Fi’ dan çok bir farkı yok. Yalnızca veriyi aktarmak için radyo dalgaları kullanmak yerine LED ışıkları kullanıyoruz. “ Peki LED ışıkları kullanmanın bize ne gibi faydası olacak ?

Şu anda internet kullanıcılarının çoğu Wi-Fi kullanıyor. Belki şu anlık bir problem olmayabilir ancak birkaç yıl içinde Endüstri 4.0 ve IOT’nin daha çok ilerlemesi sonucunda, Wi-Fi teknolojisinin bu talebi yeteri kadar karşılayamayacağı aşikar. Bu nedenle Li-Fi teknolojisinde LED ışıkların veri aktarımında kullanılması çok daha makul görünüyor. Haas’ın yaptığı ölçümler sonucunda 1 gbps download’a ulaştığını hatta laboratuvar şartlarında yapılan deneylerde ise saniyede 224 gbps sınırına dayandığı görülmüştür. Teknik detaydan sıyrılmış bir açıklama yapmak gerekirse, bu hız saniyede yaklaşık 20 film indirmemize olanak sağlayabilir…

Şimdi gelin biraz da Li-Fi teknolojisinin teknik detayları hakkında konuşalım. Yazının buraya kadar olan kısmında Li-Fi ile verinin ışıma yoluyla transfer edildiğini öğrendik. Peki ya bu veri transferi yalnızca bilgisayar ve telefonlar için mi geçerli olacak ? Tabii ki de hayır. Gelişen IOT teknolojisiyle bilgisayar ve cep telefonlarının yanı sıra, saat, bileklik, saksı, printer gibi cihazlar da Li-Fi kullanarak birbiriyle haberleşip daha komplike ve daha hızlı şekilde işlem yapabilecek.Peki bu veri aktarımını nasıl yapıyorlar ?

Verinin radyo dalgalarından başka bir yolla taşınması çok da yeni bir fikir sayılmaz. 1880 yılında Alexandar Graham Bell, sesi, güneşle çalışan kablosuz bir telefona benzeyen fotofon adlı bir cihazla iletmiştir. Haas ise böyle bir olayı ışıkla yapmaya çalışıyor ve bunun için en verimli ve kullanılabilir teknolojinin LED teknolojisi olduğu kanaatine varıyor. Haas LED’lerin yapısını incelediğinde ışığı hızlı bir şekilde loşlaştırabilen veya kapatıp açabilen bir sürücünün LED’i kontrol ettiğini anlar. Sonuç olarak ise verinin ışığın parlaklığındaki ve değişimindeki ince aralıklara şifrelenebileceğini bulur.

LI-FI NE KADAR GÜVENLİ ?

Bilgi güvenliği konusunda biraz konuşmak gerekirse Li-Fi bu konuda  dezavantaj olabilecek bir özelliği sahip. Bu da ışığın duvar ardına geçememesidir. Hal böyle olunca tek bir ışık kaynağından çıkan veriler başka bir odaya ulaşamayacak ve daha lokal bir veri alışverişi olacaktır. Ancak bu dezavantaj bazı durumlarda da avantaja dönüşebilir. Temel olarak alıcı-verici mantığıyla çalıştığından dolayı bilgi güvenliği açısından Wi-Fi’a göre daha sağlıklı diyebiliriz. Sağlık demişken şu konuya da değinmemek olmaz tabii ki. Bildiğimiz gibi Wi-Fi’ın çalışmasının temelinde radyo sinyalleri yatmaktadır. Radyo sinyalleri de radyasyon yaymaktadır. Bu durumda uzun süreli Wi-Fi kullanımında sağlığınızdan olabilirsiniz. Ancak Li-Fi bu açıda neredeyse tamamen zararsız. Yani bir nebze ‘ Yeşil İletişim’ diyebiliriz. Bu da bizim ” Neden Li-Fi kullanmalıyız ? ” sorusuna vereceğimiz cevaplardan bir tanesi olabilir.

LI-FI NE KADAR ZAMAN SONRA GÜNLÜK YAŞAMDA KULLANILIR ?

Yukarıda yazdığım bilgiler ışığında biraz yorum yapmak gerekirse, Li-Fi ortaya çıktığı 2011 tarihinden itibaren aslında çok da beklediği ilgiyi göremedi. Ancak önümüzdeki yıllar boyunca yüksek hızda internete talebin parabolik olarak artacağını göz önüne alırsak, Wi-Fi bu talebi çok da karşılamayacak gibi. Bu nedenle Li-Fi’ın popülaritesi önümüzdeki 5 yıl içinde daha da artacak gibi duruyor.

MY LI-FI

IEEE Consumer Electronic 2018 Fuarı’nda tam da bu konuyla alakalı bir ürün piyasaya çıktı. My Li-Fi adıyla piyasaya çıkan bu cihaz, Li-Fi teknolojisinin kişisel bilgisayarlarda kullanılmasına olanak sağlıyor. Masa lambası ebatında bir vericisi ve usb port’a takılan bir alıcısı olan bu cihaz yardımıyla Wi-Fi bağlantısı bulunmadan internete bağlanılabiliyor ve yüksek indirme hızlarına ulaşılabiliyor.

Aslında bakarsak hem güvenlik açısından hem de hız açısından oldukça güzel bir teknoloji. CES 2018’de böyle bir ürün ortaya çıkarılması da bu konuya önümüzdeki yıllarda daha fazla yoğunlaşılacağı ve yakında bu teknolojinin daha çok el üstünde tutulacağı anlamına geliyor. Teknoloji meraklıları bu ürünü 840$ karşılığında satın alabilirler. Ayrıca ürünün tasarımcıları, Indiegogo üzerinde 50.000 $’lık bir hedef koymuşlar. My Li-Fi’ın CES 2018’deki tanıtımına buradan daha detaylı bir şekilde ulaşabilirsiniz. Önümüzdeki günlerde bu teknolojinin nasıl bir hal alacağını hep birlikte izleyip göreceğiz…

Mert KAYA

Sakarya Üniversitesi

Elektrik-Elektronik Mühendisliği #4